Maar weinig inwoners van Best namen de moeite om naar de fysieke bijeenkomst te komen om mee te praten over de mogelijke fusie tussen Best en Oirschot. Tijdens de avond konden inwoners van Best kansen en bedreigingen delen die zij zagen als beide gemeenten kiezen om in 2028 samen verder te gaan.

Burgemeester Rianne Donders-de Leest heeft tijdens de informatiebijeenkomst uitleg gegeven over het fusieproces met de gemeente Oirschot. De bijeenkomst maakte deel uit van een uitgebreid participatietraject, waarin inwoners de kans krijgen om mee te denken over de mogelijke samenvoeging.

De burgemeester beschreef Best als een levendige gemeente met “veel te doen” en tal van lopende projecten. Ze noemde Best “een dorp met stadse trekjes, of een stad met dorpse trekjes.” Ze vergeleek het fusieproces met Oirschot met een relatie: “We daten, dat is wat we aan het doen zijn. We onderzoeken of er een klik is, of er een basis is voor een intensievere relatie.”

De besluitvorming over de fusie verloopt in verschillende stappen. In juli dit jaar moeten beide gemeenteraden een belangrijke eerste stap zetten. Het definitieve besluit over de fusie wordt in 2026 verwacht. Bij een samenvoeging ontstaat er een nieuwe gemeente met ongeveer 52.000 inwoners. Daarmee zou de fusiegemeente na Eindhoven en Helmond op de derde plek komen qua grootte in de Brainportregio.

Kansen en verplichtingen

Er was online veel belangstelling voor het participatietraject. De online vragenlijst heeft in Best 949 reacties opgeleverd en in Oirschot meer dan zevenhonderd. Naast de digitale input blijft het persoonlijke gesprek met inwoners cruciaal, wat de reden is voor de bijeenkomst in Prinsenhof. De fysieke avond was beduidend minder goed bezocht: nog geen 30 inwoners (waarvan veel op leeftijd) namen de moeite om naar de avond te komen.

Volgens Donders is het essentieel om vooraf goed na te denken over wat behouden moet blijven: “Wat vinden we belangrijk om te behouden? Waar maken we ons zorgen over? Kunnen we daar iets mee?” Ze benadrukte dat een fusie niet alleen kansen biedt, maar ook verplichtingen met zich meebrengt, zoals het integreren van beide organisaties en het harmoniseren van beleid in het eerste jaar na de fusie.

Donders, die eerder ervaring heeft opgedaan in twee fusiegemeenten, onderstreepte het belang van aandacht voor de verschillende kernen tijdens het veranderingsproces: “Want er ontstaat toch iets van ‘we gaan nu groter worden, doen we nog wel mee’.”

Onderzoek

Parallel aan de gesprekken die de gemeentes voeren met hun inwoners, lopen diverse onderzoeken. De onderzoeken naar de mogelijke fusie bestaat uit negen “bouwstenen” of deelonderzoeken. De eerste twee onderzoeken, die elk door de betrokken gemeenten zijn uitgevoerd, hebben al aangetoond dat de toekomstige uitdagingen groter zijn dan wat ze alleen kunnen aanpakken.

Uit de lopende onderzoeken blijkt dat de werkdruk in beide ambtelijke organisaties erg hoog is, wat hen kwetsbaar maakt bij ziekte of vertrek van medewerkers. Fleur Schoenmaker van adviesbureau & Van De Laar wijst erop dat dit invloed heeft op de dienstverlening, zoals langere wachttijden voor vergunningen. Een fusie zou deze kwetsbaarheid kunnen verlichten.

Daarnaast is er gekeken naar de samenwerkingsverbanden waarin beide gemeenten actief zijn. Ze zijn al betrokken bij veel van dezelfde netwerken, waaronder de Brainport Regio. Als ze fuseren, zouden ze een sterkere stem krijgen in deze regionale samenwerkingen.

Tijdslijn

Wat betreft de woonlasten zijn de verschillen tussen de twee gemeenten klein, wat positief is voor een eventuele harmonisatie bij fusie. Onderzoek naar de behoeften van de inwoners laat zien dat mensen in beide gemeenten al veel gebruikmaken van elkaars voorzieningen en dat er een gezamenlijke focus is op Eindhoven.

De tijdlijn voor het fusieproces, als het wordt goedgekeurd, loopt tot 1 januari 2028, wanneer de nieuwe gemeente van start zou gaan. Op 1 juli 2024 nemen beide gemeenteraden een principebesluit op basis van de uitkomsten van de onderzoeken en het participatieproces. Voorafgaand aan dat besluit nemen de colleges op 20 mei een beslissing, waarna alle onderzoeksresultaten openbaar worden gemaakt.

Wie nog wenst te participeren kan op de weekmarkt op zaterdag 12 april van 09:30 tot 12:00 uur. Daar zal de gemeente aanwezig zijn om vragen te stellen en de meningen te peilen.