De toekomst van de gemeente Best op de korte termijn is een mogelijke fusie met buurgemeente Oirschot. Uit een recent uitgevoerde quickscan naar de toekomstbestendigheid van Best blijkt dat de gemeente voor omvangrijke, impactvolle en complexe uitdagingen staat die steeds regionaler van aard worden. De gemeenteraad van Best staat daarmee voor een belangrijke keuze: moeten we gaan fuseren met de gemeente Oirschot?

In het kort

• De opgaven van de gemeente Best worden omvangrijker, impactvoller, complexer en regionaler. Dit vergt meer en andere advies-, beslis- en realisatiekracht van Best.
• De huidige advies-, beslis- en realisatiekracht is redelijk tot goed, maar op sommige onderdelen kwetsbaar.
• Binnen 3 tot 5 jaar zal de druk op deze krachten verder en kritisch toenemen door snelle en impactvolle ontwikkelingen, waardoor Best kwetsbaarder wordt.
• Zelfstandig blijven is geen toekomstbestendig scenario voor Best om bestuurlijke doelen te realiseren.
• Een ambtelijke of bestuurlijke fusie kan de bestuurlijke positie versterken en kwetsbaarheid verminderen en de kwaliteit van dienstverlening verbeteren.
• Er is momentum voor een fusie.
• Er is geen draagvlak voor een ambtelijke fusie. Er is wel draagvlak voor een bestuurlijke fusie.
• Oirschot wordt gezien als een geschikte, logische en complementaire fusiepartner. Deze logica wordt minder gezien met Boxtel, Son en Breugel, Veldhoven of Eindhoven.

Toekomstbestendig

De gemeente Best heeft adviesbureau BMC gevraagd om met een quickscan te kijken naar de toekomst van de gemeente, als reactie op een vergelijkbaar onderzoek in de gemeente Oirschot. De quickscan toont aan dat de advies-, beslis- en realisatiekracht van Best momenteel redelijk tot goed is, maar op bepaalde gebieden al kwetsbaar begint te worden. De ontwikkelingen in de stad en regio gaan snel en hebben grote impact, waardoor de druk op de bestuurskracht van Best binnen drie tot vijf jaar aanzienlijk zal toenemen. Een zelfstandig bestaan voor Best is geen toekomstbestendig scenario om de bestuurlijke doelen en opgaven te realiseren.

Burgemeester Hans Ubachs onderschrijft de kwetsbaarheid van de gemeentelijke organisatie. “We hebben er nooit een geheim van gemaakt dat wij ook eenpitters hebben in onze organisatie die redelijk kwetsbaar zijn. Zelfstandig blijven is geen toekomstbestendig verhaal, om de bestuurlijke doelen en opgaven te kunnen blijven realiseren. Dus de conclusie is dat zelfstandigheid op de korte tot middellange termijn niet de beste optie is.”

Momentum voor een fusie

Een ambtelijke of bestuurlijke fusie met een buurgemeente kan de positie van Best in de regio versterken en de organisatorische kwetsbaarheid verminderen. Hoewel kostenbesparing niet als hoofdmotief voor een fusie wordt gezien, worden positieve effecten op de kwaliteit van dienstverlening wel verwacht. Er is een momentum voor een fusie en de urgentie is aanwezig, gezien de toenemende kwetsbaarheid van Best.

Opvallend is dat er geen draagvlak is voor een ambtelijke fusie, maar wel voor een bestuurlijke fusie. Oirschot wordt hierbij gezien als een geschikte, logische en complementaire fusiepartner. Ubachs: “De logica van die complementaire natuurlijke fusiepartner wordt minder gezien, gevoeld en ervaren met bijvoorbeeld Boxtel, Son en Breugel, Veldhoven of Eindhoven. Het zou zo kunnen dat het iets met de oorsprong te maken heeft van ooit. We zijn beide meerkernige dorpen. Maar wij hebben weinig kennis van het buitengebied, Oirschot heel veel. Bij ons is het verenigingsleven goed verzorgd, waar Oirschot van kan profiteren.”

Volgende stap

De conclusies die in de quickscan boven zijn komen drijven, kwamen niet als een verrassing voor het college van burgemeester en wethouders. Ubachs: “Nou, voor een deel zitten er natuurlijk dingen in die je herkent. We zijn natuurlijk ook niet van gisteren. We zien ook dagdagelijks de problematiek waar we tegenaan lopen. Ik denk dat het goed is dat het nu opgeschreven is. Waar wij met name positief verrast door werden was toch de overeenkomsten tussen Best en Oirschot op heel veel terreinen. Die gaan best wel diep in het rapport. En daar waren we best wel positief verrast door, dat we die nu ook een keer onderbouwd zagen.”

Op basis van de bevindingen van de quickscan adviseert het rapport de gemeente Best om de verkenning voort te zetten en over te gaan naar de volgende fase van de verkenning van een bestuurlijke fusie met Oirschot. Dit advies wordt overgenomen. De gemeenteraad moet zich nu gaan buigen over de verkenning van een bestuurlijke fusie met Oirschot. Ubachs: “Dat vervolgproces duurt nog wel een paar jaar voordat je volwaardig gefuseerd bent. En laat ik hopen dat de derby tussen Best Vooruit en Oirschot Vooruit er wel blijft. Want dat is ook van eminent belang dat dat er gewoon blijft.”